Δίκταμος (Origanum
dictamnus)
Ο δίκταμος καλλιεργείται με κέντρο καλλιέργειας την Έμπαρο Ηρακλείου και τα γύρω χωριά. Η καλλιεργούμενη με δίκταμο έκταση συνολικά στην Κρήτη κυμαίνεται από 20-100 στρέμματα ανάλογα με την τιμή που διαμορφώνεται στην αγορά την προηγούμενη καλλιεργητική περίοδο, χωρίς ιδιαίτερο προγραμματισμό, οργάνωση ή έρευνα της αγοράς. Τελευταία παρουσιάζεται αξιοσημείωτο ενδιαφέρον από οίκους του εξωτερικού για το αιθέριο έλαιο του δίκταμου, πέραν της σε σημαντικές ποσότητες απορρόφησης του αποξηραμένου φυτού, από τον Ιταλικό οίκο Martini. Ο δίκταμος έχει χαρακτηρισθεί ως απειλούμενο είδος, αν και έχει διασωθεί με την καλλιέργεια.
Οι συνθήκες που επικρατούν σήμερα στην αγορά των κύριων γεωργικών προϊόντων της Κρήτης (ελαιόλαδο, εσπεριδοειδή κλπ) αλλά και οι τάσεις της διεθνούς αγοράς (στροφή του καταναλωτικού κοινού στα φυσικά προϊόντα), όπως και οι εφαρμοζόμενες πολιτικές (επιδοτήσεις, ενισχύσεις δράσεων) τόσο σε εθνικό όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο συνηγορούν, ίσως περισσότερο από ποτέ άλλοτε στο παρελθόν, για την ανάπτυξη της καλλιέργειας των αρωματικών φυτών στο νησί μας. Επιπλέον, λόγοι προστασίας των απειλούμενων ειδών επιβάλλουν την καλλιέργειά τους.
Ο δίκταμος καλλιεργείται εδώ και 70 χρόνια στην Έμπαρο, από όπου προέρχεται σχεδόν το σύνολο της ελληνικής παραγωγής του φυτού. Ειδικά στα λεγόμενο Ερωντοχώρια ο δίκταμος θεωρείται αποκλειστικότητα και από την καλλιέργειά του εξαρτάται μεγάλο μέρος της τοπικής οικονομίας.
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Η συλλογή του δίκταμου ήταν δουλειά επικίνδυνη και γινόταν κυρίως τον Αύγουστο που ήταν ανθισμένος από ανθρώπους που είχαν εξοικειωθεί στην αναρρίχηση με σκοινιά. Λόγω αυτής της επικινδυνότητας πήρε και το όνομα "έρωντας", γιατί πρέπει να 'χει κανείς το πάθος του έρωτα για ν' αποφασίσει να διακινδυνέψει τη ζωή του για να το μαζέψει. Η συλλογή του γινόταν και γίνεται με σκοπό το εμπόριο, τόσο εντός Ελλάδας, όσο και στο εξωτερικό. Το αιθέριο έλαιο του δίκταμου χρησιμεύει στην αρωματοποιία και για τον αρωματισμό διαφόρων ποτών, ιδίως του βερμούτ.
Οι θαυματουργικές του ιδιότητες αναφέρονται από πολλούς αρχαίους συγγραφείς όπως είναι ο Όμηρος, ο
Αριστοτέλης, ο Ευριπίδης, ο Θεόφραστος, ο Βιργίλιος, ο Πλούταρχος, ο Διοσκουρίδης, ο Γαληνός κ.α
Το αναφέρουν σαν αποτελεσματικό στις παθήσεις των νεφρών, των εντέρων για τις δηλητηριάσεις κ.α., κάτι που έχει εξακριβωθεί από τους σύγχρονους μελετητές, γι' αυτό στην Κρήτη συνηθίζουν να το προσφέρουν σαν ρόφημα.
Κατά την μυθολογία ήταν αφιερωμένος στη θεά Άρτεμη γιατί βοηθούσε, όπως κι εκείνη στον τοκετό. Για τον ίδιο λόγο οι αρχαίοι παρίσταναν το άγαλμα της θεάς με στεφάνι από δίκταμο.
Οι παλαιότεροι το χρησιμοποιούσαν με τη μορφή καταπλάσματος σαν αιμοστατικό και επουλωτικό, γι' αυτό ακούγεται και με το όνομα σταματόχορτο. Διηγούνται ιστορίες γι' αγρίμια, που λαβωμένα από ία βέλη κυνηγών, έτρωγαν δίκταμο κι η ακίδα του βέλους έπεφτε από το σώμα τους.
Εκτός από κυτταροτοξική, το αιθέριο έλαιο του Origanum dictamnus εμφανίζει και εντομοκτόνο δράση. Ο Δίκταμος χρησιμοποιείται παραδοσιακά ως αντι-αιμορραγική, επουλωτική ουσία, τελευταία επιβεβαιώθηκε η δράση του κατά του έλκους του στομάχου. Η αντιοξειδωτική δράση του υδατικού εκχυλίσματος είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς είναι εμφανής η δυνατότητα εκμετάλλευσης της στη βιομηχανία τροφίμων ως συντηρητικού. Οι χρήσεις που αναφέρονται στην βιβλιογραφία είναι ώς πεπτικό, αντιμικροβιακό, αντισηπτικό, ανθελμινθικό, αντιαιμορραγικό, επουλωτικό, εμμηναγωγό, σπασμολυτικό, καταπραϋντικό των στομαχικών πόνων και των νευρικών διεγέρσεων. Έχει αναφερθεί επίσης ότι διευκολύνει την κατάκλιση (έγκυες) και ως αντιεπιληπτικό. Το αιθέριο έλαιο έχει επίσης και οικονομική σημασία στην κοσμετολογία.
Πηγές: anthorama.gr, kepean.gr